This post is also available in: English (Engels)

De wijk Hillbrow is berucht en beroemd, en niet alleen in Johannesburg.  Sla de reisgidsen maar open en het wordt ten zeerste afgeraden om daar als blanke rond te lopen. Nou moet ik zeggen, het ziet er inderdaad zwart van de mensen dus onze blanke medemens valt dan ook wel erg op… Maar wat maakt Hillbrow nou zo speciaal? En wat maakt de Ponte tower in Hillbrow nu zo speciaal? Deze cilindervormige toren is gebouwd in 1975, 173 meter hoog en is hol van binnen. Het was toen de hoogste wolkenkrabber waar mensen in konden wonen. Het uitzicht over Johannesburg is geweldig. Als er één gebouw is dat de recente geschiedenis van een stad kan verbeelden, dan is het deze toren wel.

Een stukje van nul tot nu: Hillbrow was in de jaren zeventig en tachtig de vrijhaven voor de liberale mens in Zuid-Afrika. De ‘normale’ wijk in Zuid-Afrika was wit of zwart maar niet gemengd. Behalve Hillbrow… Dit was HET business- en uitgaanscentrum middenin Johannesburg. Was je een hippe hipster? Dan was Hillbrow the place-to-be met de Ponte tower als icoon van decadentie en rijkdom. Penthouses op de bovenste verdiepingen, jacuzzi’s, feesten waar alcohol en drugs in grote mate werd gebruikt. Ponte had het allemaal. Maar hiermee was Hillbrow ook een doorn in het oog voor het apartheidsregime. Om een einde te maken aan deze vrijbuiters mentaliteit werden alle voorzieningen van de één op de andere dag afgesloten. Geen water, geen elektriciteit en de mensen trokken weg uit Hillbrow. Tot in 1990 de apartheid werd afgeschaft en de zwarte bevolking wegtrok uit de townships en in grote getale verhuisde naar Hillbrow en het naastgelegen Berea. Ponte werd gekraakt door bendes. Het geweld nam hiermee explosief toe waardoor er een soort van exodus plaatsvond. Zwart naar binnen, wit naar buiten. En de Ponte tower werd het icoon van alles wat mis was: geweld, drugs en prostitutie.

Ponte is echter het meest beroemd om zijn afvalberg. Bewoners brachten hun afval niet weg, maar gooiden het gewoon naar beneden. Op het hoogtepunt heeft het ergens tussen de 5 en 14 etages hoog gestaan. De meest rare verhalen doen de ronde… over de hoogte van deze afvalberg, maar vooral ook wat je er in terug kon vinden (dode dieren en mensen die zelfmoord pleegden). Wellicht heb je toch meer van het gebouw gezien dan je denkt. Er zijn meerdere film scenes opgenomen zoals bijvoorbeeld een vechtscene van Resident Evil. Het is ook een goede filmset. Ponte is gebouwd op een rots en de catacomben zien er dan ook angstaanjagend uit. Het lijkt op een maanlandschap, maar dan anders.

Tegenwoordig is Ponte een toren voor de middenklasse en redelijk goed beveiligd. Zonder vooraf geaccordeerde vingerafdruk kom je niet binnen. Er wonen nu met name zwarte mensen en een paar blanken. Omdat we toch nieuwsgierig zijn naar dit gebouw, hebben we via Dlala Nje een tour geboekt. Wanneer we onze auto onderin de toren parkeren voel ik me toch een vreemde eend in de bijt. Tegelijkertijd heb ik ook het gevoel dat dit wel echt Johannesburg is. Een bewoner vertelt ons dat het goed wonen is in de Ponte Tower. Het management is echter zeer streng. Huurachterstanden bestaan hier bijvoorbeeld niet. Als je je huur niet betaalt, wordt je na een aantal dagen direct je woning uitgezet. In zoverre blijft Ponte de geschiedenis van Zuid-Afrika verbeelden. De apartheid is afgeschaft maar discriminatie op basis van bijvoorbeeld economische ongelijkheid vindt nog elke dag plaats.