In Zuid-Afrika zijn er 11 officiële talen, 12 als je ook de doventolk mee telt waaronder Zulu, Xhosa en Tswana. Ik was in de veronderstelling dat het vooral Afrikaans en Engels zou zijn. Beetje naïef gedacht als 90% van de bevolking zwart is… Wat ook een beetje naïef gedacht was: mijn verwachting dat Afrikaans vooral door afstammelingen van de Voortrekkers, dus blanke Afrikaners, zou worden gesproken. Er zijn veel zwarte Afrikanen die Afrikaans spreken. Tijdens de apartheid was dit bijvoorbeeld de taal die zij geleerd kregen waardoor er nu ook een boel zwarte Afrikanen het vooral niet meer willen spreken.

Het Afrikaans klinkt mij altijd ‘grappig’ in de oren. Just for fun: een paar woorden op een rij:

• Amperbroekkie: een broekkie wat er amper is, een string dus.
• Brompony: een pony die bromt.. Juist ja, een scooter.
• Braaien: barbecueën XXL.. voor als je behoefte hebt om in één dag je wekelijkse hoeveelheid vlees tot je te nemen.
• Tongknoper: waar je tong van in de knoop raakt: een moeilijk woord.
• Aftree oord: verzorgingshuis (sorry, beroepsdeformatie…)
• Lammetjespap: een caffé latte omdat er hier in Zuid-Afrika wel heeeel veel melk bij gaat.

Deze laatste heeft Gerard bedacht, maar toegegeven, het zou nie misstaan in het Afrikaans, nie?

Iets anders waar ik me over heb verwonderd… Lionel Ritchie met ‘just say hello,’ dat kennen ze hier niet! Een begroeting is hier gelijk een vraag: ‘Hello, how are you?’ In het begin dacht ik dat dit ook daadwerkelijk een vraag was en probeerde ik in een volzin te antwoorden. En dan moet je ook best snel zijn, want voordat je ‘Hi, I’m fine, thank you and how are you?’ uit je strot hebt, is de persoon namelijk al weer vier meter verder gelopen en praat je in het luchtledige. Soms is zelfs zo dat als je naar iemand glimlacht die je tegenkomt je als begroeting krijgt: ‘fine, and you?’ Hmm, ik heb volgens nog niet eens ‘hello’ gezegd…

Waar ik me ook over heb verbaasd is dat mensen hier als naam een zelfstandig naamwoord krijgen: Doctor, Table, Innocent, Conscious. Ik begrijp nog wel waarom je je kind wellicht Doctor wil noemen, maar Table? Zodat ie later een rechte rug houdt? Of dat ie heel down-to-earth is? Niet met twee benen, maar met vier ledematen op de grond?! Je kan je afvragen of wij het in Nederland beter doen met namen als Qut, Huigje en Fyra (heb je in elk geval wel een excuus om niet op je afspraak aan te komen…).

Alhoewel hier veel mensen Engels spreken, hebben dezelfde woorden hier toch echt een andere betekenis. Ik denk bijvoorbeeld aan ‘just now’. De eerste keer dat iemand tegen mij zei: ‘ I’m gonna do that just now’ was ik in de veronderstelling dat ze het nu gingen doen – in de zin van: direct, meteen, nu. Maar zo schijnen ze het woord ‘now’ hier niet te gebruiken. Ze willen alleen maar aangeven dat ze het tussen nu en de aankomende uren gaan doen. Als iemand nu tegen mij zegt ‘just now’, dan is mijn eerste vraag: ‘now now’ or ‘now now now’? Dat Gerard hier iets te veel tegen aanloopt in zijn werk blijkt wel uit het feit dat zijn reactie op mijn opmerking ‘ik ga nu naar de supermarkt’ ‘nu nu’ of ‘nu nu nu’ is… Ik spreek toch geen Afrikaans?

Andere uitdrukkingen die ze hier vaak gebruiken:

• Izz it? Het antwoord op bijna elke vraag;
• Kak, betekent gelukkig hetzelfde in het Nederlands;
• Sharp, sharp als je het er mee eens bent;
• Sure sure, van dezelfde strekking;
• Hundred percent, ook van dezelfde strekking.

Het antwoord ‘sure, sure’ blijf ik wat gek vinden. Ten eerste dat meervoud. Hoezo? Waarom is het niet voldoende om het één keer te zeggen. Net als ‘sharp, sharp’. Terwijl ze bij ‘hundred percent’ eigenlijk het woord ‘one’ vergeten er voor te zetten. Ten tweede krijg ik het gevoel dat ze niet echt naar je luisteren of het niet helemaal menen… Een beetje in de strekking als ik in het Nederlands zeg: tuurlijk, wat jij wil. Dat bedoel ik dan namelijk ook niet.

Toch is er één woord waarvan ik niet begrijp hoe ze er hier op zijn gekomen: een verkeerslicht heet hier geen traffic light, maar een robot… Izz it? Hundred percent!

Wil jij via de mail op de hoogte worden gehouden van nieuwe posts? Stuur dan een mail naar mij via feliciana@savourites.nl