Een dag voor ons vertrek hebben wij ons uitgeschreven als inwoner van Nederland. Oef…  En nu? Welke gevolgen heeft deze uitschrijving? In mijn geval kreeg ik binnen één week bericht van mijn zorgverzekeraar dat ik was uitgeschreven omdat ik geen inwoner meer was van Nederland. Gerard daarentegen is na 8 maanden nog steeds dubbel verzekerd…  Het is duidelijk welke verzekeraar zijn administratief proces op orde heeft, maar waar je nu het beste af bent?  Geen idee… Op zoek naar een zorgverzekering! Zo’n heerlijk klusje waar ik echt naar uit kijk. NOT…  Maar als gezondheidswetenschapper heb ik natuurlijk wel een bovengemiddelde interesse in hoe de zorg in Zuid-Afrika is geregeld. In Nederland wordt er altijd maar geklaagd, maar ik denk dat mensen vergeten hoe verschrikkelijk goed het eigenlijk geregeld is.

Wat hier gelijk opvalt is de ongelofelijke ongelijkheid in toegang tot zorg. Even wat cijfers uit 2011: de zorgkosten betroffen 8,3% van het BNP. Hiervan werd 4,1% uitgegeven aan private zorg en de overige 4,2% uitgegeven aan publieke zorg. Geen punt zou je zeggen als de private en publieke sector ongeveer 50%-50% verdeeld zou zijn.. Maar dat is niet het geval.  In Zuid-Afrika is 16,2% van de bevolking privaat verzekerd en 83,8% valt hier dus buiten. Mensen komen hier dus ook met hoge schulden te zitten vanwege het feit dat ze onverzekerd zijn en toch zorg nodig hadden. En de ongelijkheid komt niet alleen tot uiting in het budget maar ook bijvoorbeeld in het aantal artsen dat beschikbaar is voor mensen die privaat zijn verzekerd of mensen die publieke zorg ontvangen.

Een ander verschil is dat hier een grote cure sector is. Om het heel simpel te houden: zorg die er op gericht is om patiënten beter te maken zoals de zorg die wordt geleverd in een ziekenhuis. Met care bedoelen wij zorg die er op gericht is om cliënten te verzorgen en niet zo zeer om hen beter te maken. Zorg zoals dat bijvoorbeeld in het verpleeghuis of in een gehandicapteninstelling wordt aangeboden. Wat betreft de care – om ook dit te versimpelen: not so much in Zuid-Afrika. Ik kan me dat in Nederland totaal niet voorstellen. Dan vinden we straks allemaal verwarde ouderen op straat omdat de zorg niet geregeld is… Hmm, bij nader inzien… een toekomstbeeld wat misschien toch niet zo onwerkelijk is… De vraag is dan hoe lang Nederlanders daar genoegen mee gaan nemen. Ons solidariteitsgevoel is in sterke mate ontwikkeld: niemand wil zijn buurman in de goot zien liggen.

Ook qua zorgverlening gaan hier bepaalde zaken anders. Ik heb nogal een vruchtbare vriendenkring om me heen. Een groot verschil met Nederland is dat veel vrouwen hier een keizersnede ondergaan. Het maakt het wel lekker planbaar (kraamzorg is hier niet gebruikelijk dus dan is dit wel makkelijk) en je hebt een hogere productie dus meer inkomsten als arts. Maar hier vinden artsen ook dat het veiliger is. En deze mening zijn ze in meerdere landen toegedaan. Eigenlijk is Nederland een uitzondering op de regel met alle natuurlijke thuisbevallingen en beperkte pijnstilling. Het is weer zo’n voorbeeld dat je met jouw perspectief naar de wereld kijkt en denkt dat dat normaal is. Zonder erbij stil te staan dat in andere landen dit toch echt anders geregeld is en dat jouw normaal wellicht de uitzondering is. Los van het feit wat nu eigenlijk  de betere keuze is.

Maar goed… Ik begon mijn verhaal over de zorgverzekering. En zoals een goede Nederlander betaamt zijn wij wat zorg aangaat redelijk risico-avers dus wij hebben gekozen voor een private verzekering: Discovery Vitality. Eigenlijk wel een beetje een enge verzekering: er wordt gestuurd op preventie: je krijgt korting als je bepaalde producten koopt en daarvoor verzamelen ze dus allerlei data over jouw leefstijl. Zo krijgen wij 80% korting op ons abonnement van de gym bijvoorbeeld. Maar wij komen ook in aanmerking voor korting als wij vliegtickets of bepaalde voeding kopen. Nu snap ik de gym en ook dat het kopen van bepaalde voeding wordt gestimuleerd, maar vliegtickets? En wat doen ze met al deze data? Worden straks de kosten voor bepaalde aandoeningen niet meer vergoed?  Sorry hoor mevrouw Groothuis maar u heeft afgelopen maanden wel heel veel chocolade gegeten en u bent wel erg weinig in de gym te vinden. De kosten voor deze operatie gaan wij niet vergoeden. Had u maar niet zoveel zoet moeten eten en weinig moeten bewegen:  eigen schuld, dikke bult! Of gaan ze de data van alle mensen in ons estate bijvoorbeeld bundelen? Goh…  De gemiddelde leeftijd van een bewoner van Fourways Gardens is boven de 50 jaar, gaat 1x per maand naar de gym en eet ongezond. Mevrouw Groothuis u woont in Fourways Gardens? Ja, dan is de prijs van uw polis toch echt een stukje hoger. De gemiddelde persoon daar is namelijk niet zo gezond dus wij verwachten hogere zorgkosten als wij u verzekeren..

Ik las van de week het boek van Claudia de Breij: ‘Neem een geit’ over levenslessen. Een levensles die zij mee geeft in haar boek: gezondheid is vrijheid. Een waarheid als een koe. Zeker in een land als Zuid-Afrika…